BAHRÄ°YE NAZIRI AHMET VESÄ°M PAÅžA YALISI

Yalı, Ayazma Camii önünde ve bugün mevcut olmayan Ayazma İskelesi'nin yanında idi.

BAHRÄ°YE NAZIRI AHMET VESÄ°M PAÅžA YALISI

Yalı, Ayazma Camii önünde ve bugün mevcut olmayan Ayazma Ä°skelesi'nin yanında idi. Haremli selâmlıklı bu ahÅŸap ve büyük yapı, 1820 tarihlerinde Basmacızâdeler tarafından yaptırılmış ve daha sonra da Vesim PaÅŸa (1824-1910) tarafından satın alınmıştır. Yalının yerinde, daha evvel de Ä°ç Çukaradı Ahmet AÄŸa'nın yalısı vardı. Zamanla harap olan yalının bir bölümü 1955 tarihlerinde duruyordu. Bugün arsasının üzerine beton bir küçük ev yapılmıştır. PaÅŸa'nın hayatı için Numan Halil Dede Türbesi bahsine bakınız. Basmacı ailesinin pîri Basmacılar kethüdası Mehmet Usta olup, 1174 (1761) tarihinde yaptırılan Basmacılar Çarşısı'nın da reisi idi. Ayazma Camii'nin vakfı olan çarşı, camiin hemen yanında ve Tulumbacılar Sokağı ile Mehmet PaÅŸa DeÄŸirmeni Sokağı arasında bulunuyordu. Burada "üç beÅŸ ay zarfında kırk aded miktarı hane ve sahilsaraylar bina ve ihya ve yüzden fazla dükkân dahi inÅŸa" edilmiÅŸti. Dükkânlarda basmadan baÅŸka çatma yastıklar da dokunuyordu. Basmacılar ailesinin hazîresi Karacaahmet Mezarlığı'nda ve Tunusbağı Caddesi üzerindedir. Karşısında Åžeyh Hamdullah Efendi'nin açık türbesi vardır. Vesim PaÅŸa yalısının yakınında Ä°bnü'r-reÅžk Ahmet Nuri Bey'in babası Feshane Nazırı ReÅžk Bey'in büyük yalısı vardı. Ä°bnü'r-ReÅžk (Sekizinci) 1866'da bu yalıda doÄŸmuÅŸ ve 1935'te Ankara'da vefat etmiÅŸtir. Türk Tiyatrosu'na unutulmaz hizmetleri geçmiÅŸtir. ReÅžk Bey'in yalısı bir ara Ä°ngiliz elçisi Sir Hanri Elyot'a kiraya verilmiÅŸ ve elçi 1872 yazını burada geçirmiÅŸtir. Bu arada da, sonradan V. Mehmet Murat adı ile Osmanlı tahtına geçen Åžehzade Murat, yalıya gelerek sık sık denize girmiÅŸtir. Bu yapı sonradan yıkılmış ve yerine iki yalı yapılmıştır. Biri Cafer Tayyar PaÅŸa'ya ait idi. PaÅŸa 1958'de bu yalıda vefat etmiÅŸ ve Karacaahmet Mezarlığı'na gömülmüÅŸtür. Kabri 1. Ada'da, Åžehitlik Kapısı'ndan Åžehitlik Camii'ne giden yolda ve sol tarafta olup kapıdan 107 adım ileridedir. Cafer Tayyar PaÅŸa'nın vefatından sonra uzun müddet boÅŸ kalan ve bu yüzden 'Perili Yalı' ismini alan yalının denize doÄŸru kademeli bir bahçesi vardır. Yapı, ÖÄŸdül Sokağı'nın nihayetinde ve deniz kenarındaki yar üzerinde ve sokağın 90 derecelik dirsek yaptığı yerde idi. Bunun yan tarafında, köÅŸede ve yol aşırı yerde Cevat Åžakir KabaaÄŸaçlı'nın (Halkarnas Balkıçısı) oturduÄŸu ahÅŸap üç katlı evi vardı ki, burada tevkif edilerek Bodrum'a sürülmüÅŸtür. Vesim PaÅŸa Yalısı'nın civarında bunlardan baÅŸka Selimiye Kumandanı Mehmet PaÅŸa'nın, Edirne milletvekili Asım Bey'in, Dr. Mahmut Atâ Bey'in büyük babası Mahmut PaÅŸa'nın, 'Kırk Anahtarlılar' lâkabıyla anılan Antikacılar'ın büyük konakları vardı. Salacak Parkı'nın yerinde oÄŸulları kazasker payesine ulaÅŸmış Molla Bey'in yalısı, ÅžemsipaÅŸa tarafına doÄŸru 93 harbi Meclis-i Mebusanından Edirne mebusu Rasim Bey'in, Bahriye Feriklerinden MaÅŸuk PaÅŸa'nın, Vâmık Bey'in ve Hassa MüÅŸiri Servili Selim PaÅŸa'nın yalıları bulunuyordu. Ayazma Ä°skelesi'nin önünde ise, Ä°stanbul'un ilk deniz hamamı vardı.