ZEYNEP HANIM

(1826-1886) Yusuf Kamil Paşa’nın eşi, Uskudar’da adlarını taşıyan bir hastahaneleri bulunmaktadır

ZEYNEP HANIM

ZEYNEP HANIM
(1826-1886)
Yusuf Kamil PaÅŸa’nın eÅŸi, Uskudar’da adlarını taşıyan bir hastahaneleri bulunmaktadır.
Mısır valisi Kavalalı Mehmet Ali PaÅŸa’nın en kucuk kızıdır. 1826’da doÄŸdu. On sekiz yaşına geldiÄŸinde (1845) babası tarafından, maiyetinde bulunan Yusuf Kamil Bey’le evlendirildi. Ailenin
diÄŸer bireyleri, Yusuf Kamil’in o sıralar Mısır burokrasisinde bir memur olmasından, bu evliliÄŸe karşı cıktı. Mehmet Ali’nin buyuk oÄŸlu Ä°brahim PaÅŸa, Yusuf Kamil’in sergilediÄŸi baÅŸarılar sonrası
onun hakkındaki on yargılarını deÄŸiÅŸtirdi. Ancak Mehmet Ali ve Ä°brahim paÅŸaların olumunden sonra vali olan Abbas PaÅŸa’yla beraber damada duyulan guvensizlik ve sevgisizlik tekrar ortaya
cıktı. Abbas PaÅŸa, uzerlerinde baskı uygulayarak onları boÅŸanmaya zorladı. Karıkoca ikisi de buna yanaÅŸmayınca Yusuf Kamil PaÅŸa Asvan’a surulerekorada hucre hapsine tabi tutuldu. Durum Ä°stanbul’a Sadrazam ReÅŸit PaÅŸa’ya duyurulunca padiÅŸahın fermanıyla iki ay kadar suren bu hapislik son buldu. OzgurluÄŸune kavuÅŸup Ä°stanbul’a gelen Yusuf Kamil PaÅŸa’dan sonra Abbas PaÅŸa’nınbaskıları Zeynep Hanım’a yoneldi, onun etrafıyla goruÅŸmesini yasakladı. Bu baskıları kaldırmak icin boÅŸanmaları ÅŸartını getirdi. Zeynep Hanım
boÅŸanmak zorunda kaldı, serbest kalınca da haccagitmek icin izin aldı. Once Beyrut’a, oradan vapurla Ä°stanbul’a hareket etti. Yusuf Kamil PaÅŸa tarafından hazırlanan bu plandan sonra birbirlerinekavuÅŸan cifte ReÅŸit PaÅŸa’nın yalısında yeni bir nikah ve evlilik toreni duzenlendi. 1861 yılında Zeynep Hanım’ın oz kardeÅŸi Said PaÅŸa vali olunca aile Mısır’a gidip gelmeye baÅŸladı. Aradasıcak iliÅŸkiler kuruldu.Zeynep Hanım ve Yusuf Kamil PaÅŸa ailesi kışı Beyazıt’taki konaklarında gecirir, baharda Yakacık’taki koÅŸklerine giderler, yaz gelince de iki yuz
elli donumluk bir arazi icinde bulunan Bebek’teki yalıya gecerlerdi. Evlerinde toplantılar eksik olmaz, bu toplantılar uc aylarda Kur’an ve dini sohbet, diÄŸer aylarda eÄŸlence, muzik ve edebiyat
icerikli olurdu. Zeynep Hanım, edebiyat toplantılarında hanımlar arasında bazen ÅŸiir yarışmaları duzenler onlara hediyeler verirdi. Fakir fukarayı gozetir zengin gonullu, comert bir kadın olan Zeynep Hanım, ailesinden gelen mal varlığını hayır iÅŸlerine harcamayı severdi. Bunun icin bir vakıf kurdu. Vakfın en buyuk hizmeti Uskudar’da kendi adlarıyla anılacakolan Zeynep Kamil Hastahanesi’nin yaptırılması oldu (1862). Hastahanenin tam olarak hizmete acılması 1882 yılını buldu. Daha sonra doÄŸum hastahanesi olarak kullanılan Zeynep Kamil’de
doÄŸan cocuklara ilk ad olarak erkekse Kamil, kızsa Zeynep adının konulması bir gelenek olarak devam etmiÅŸ, hayatları boyunca cocuk sahibi olamayan Zeynep Hanım ve Kamil PaÅŸa’nın manevi evlatlarının sayısı yuz binleri bulmuÅŸtur. Zeynep Hanım ve Kamil PaÅŸa oldukten sonra hastahanenin bahcesindeki turbeye gomulmuÅŸlerdir.
Kaynakça: Ä°bnulemin Ahmet Tevfik Bey, “Zeynep Hanımefendi
ve Kamil PaÅŸa”, Dunu ve Bugunuyle Zeynep-Kamil Hastanesi
1862-1988, İstanbul 1988, s. 23-28; Suleyman Kızıltoprak,
“Zeynep-Kamil Hastanesi’nin Kurucusu Prenses Zeynep Hanım:
Hayatı ve Hayratı”, Uskudar Sempozyumu II: Bildiriler,
Ä°stanbul 2004, II, 622-633.
ÂLÄ°M KAHRAMAN