AHMET FETHÄ° PAÅžA YALISI

Bu muhteşem ahşap yapı Üsküdar ile Kuzguncuk arasında ve Paşalimanı mevkiinin biraz ilerisindedir.

AHMET FETHÄ° PAÅžA YALISI

Bu muhteÅŸem ahÅŸap yapı Üsküdar ile Kuzguncuk arasında ve PaÅŸalimanı mevkiinin biraz ilerisindedir. Küçük Yalı denilen harem kısmı, 1925 yıllarında yanmış bulunmaktadır. Büyük Yalı denilen selâmlık kısmı elan durmakta olup bakımlıdır. Harem dairesi ile selâmlık dairesi arasındaki havuzlu harem bahçesi bugün de mevcuttur. Kuzguncuk tarafındaki yüksek bacalı mutfak kısmı ile Üsküdar tarafındaki, beÅŸ odalı uÅŸaklar dairesi yok olmuÅŸtur. Eskiden harem dairesinden, yalıların arkasından Arapzâde semtine kadar uzanan, büyük koruya ahÅŸap, kapalı bir köprü ile geçiliyordu. Bu köprü bugün yoktur. Cadde tarafında ve harem dairesini selâmlık kısmına baÄŸlayan ahÅŸap ve pencereli, üstü örtülü geçit de bugün mevcut deÄŸildir. Harem bahçesinde ve geçit ile havuz arasındaki ahÅŸap, nefis küçük Dinlenme KöÅŸkü'nden de eser kalmamıştır. Ä°ki katlı olan yalıda 16 oda ve iki büyük sofa bulunmaktadır. Binanın denizden görülen cephesi iki baÅŸlarda ve ortada üst katları çıkıntılar yapmaktadır. Bu çıkıntılar konsollar üzerine oturtulmuÅŸtur. Yalının hangi tarihte yaptırıldığı belli deÄŸildir. Fethi PaÅŸa'dan evvelki sahibinin Ä°smet Bey olduÄŸu sanılmaktadır. 1815 tarihinde tanzim edilen Bostancıbaşı Defteri'nde yalının yerinde Ä°smet Beyzâde rif Molla'nın yalısının bulunduÄŸu belirtilmiÅŸtir. Arif Molla diye anılan zat, Åžeyhülislâm Arif Hikmet Beyefendi'dir. Bu isimle bilinen çeÅŸme ve sebil bahsine bakınız. Fethi PaÅŸa için Fethi Ahmet PaÅŸa Camii bahsine bakınız. Ahmet Fethi PaÅŸa Yalısı'nın Üsküdar tarafında Tepedelenli Ali PaÅŸa kızının yalısı vardı. Bu yalı ile kendi yalısı arasında Sultan Aziz'in beÅŸinci kadınına ait bir yalı bulunuyordu. Bu yalı "bir kat üzerine kurulmuÅŸ enli saçaklı, kırmızı aşı boyalı kısmen leb-i deryada kısmen rıhtımda bir yapı idi. Bu kısım üç sofa ve üç odadan ibaretti. Tavanlar yüksekti. Selâmlık odasında altı camlı tek pencere vardı. Daha evvelleri bu yalının Kuzguncuk tarafında deniz üstünde selsebilli bir odası mevcutmuÅŸ. Odanın duvarları beyaz üstüne koyu mavi çinilerle kapatılmış ve ortasında fıskiyeli bir havuz bulunuyormuÅŸ. Yalının bu odasıyla beraber olan bölümü Damat Mahmud Celâleddin PaÅŸa tarafı ndan satın alınarak yerine PaÅŸa'nın annesi Åžemsinur Hanım için yeni bir sahilhane inÅŸa ettirmiÅŸ." Pembe Yalı diye de anılan bu güzel yapıyı, 1959-60 yıllarında, Fethi PaÅŸa'nın torunlarından Åževket Mocan, aslına uygun olarak restore ettirmiÅŸtir. Åževket Mocan'ın kabri, Üsküdar'da Karacaahmet'te 8. Ada'da ve Ahmet Fethi PaÅŸa aile sofasının yanındadır. Åžâhidesi yoktur. Onun vefatından sonra yalı, kızlarının tasarrufuna geçmiÅŸtir. Ahmet Fethi PaÅŸa'nın Mahmut Celâlettin PaÅŸa, Güzide Hanım ve Yegâne Hanım adlı üç çocuÄŸu olmuÅŸtur. Güzide Hanım, Ä°ngiltere'de tahsil gördüÄŸü için Ä°ngiliz lâkabıyla bilinen Mabeyn MüÅŸiri, EÄŸinli Sait PaÅŸa'nın eÅŸi idi. Sait PaÅŸa, 1313 (1895) tarihinde vefat etmiÅŸtir. Kabri, Ä°stanbul'da, Sultan II. Mahmut Türbesi hazîresindedir. O sırada, yalının bir bölümünde Güzide Hanım ve diÄŸer bölümünde ise Yegâne Hanım oturmakta idi. Sait PaÅŸa'nın bu hanımdan olan kızı AyÅŸegül Mediha Hanım, Von Der Goltz PaÅŸa'nın yaveri, Remzi PaÅŸa ile evlenmiÅŸ ve Åževket Mocan ile Hadi Bey dünyaya gelmiÅŸtir. Sait PaÅŸa'nın oÄŸlu Memduh Bey'in kızı Nazan Hanım, meÅŸhur tarihçi Ä°smail Hâmi DaniÅŸmend'in eÅŸidir. Memduh Bey'in eÅŸi ise ünlü Deli Fuad PaÅŸa'nın kızı idi. Sait PaÅŸa, Ahmet Fethi PaÅŸa Korusu (Arapzâde Korusu) içinde, Konya valiliÄŸinden dönüÅŸünde ve 1304 (1886) senesinde, bir köÅŸk yaptırmıştı. 1930 tarihinden sonra Sait PaÅŸa'nın torunu Nazan Hanım'la eÅŸi Ä°smail Hâmi DaniÅŸmend bu köÅŸkte oturmuÅŸlardı. Bu köÅŸk daha sonra yıktırılmıştır.