ABDÃœLAZÄ°Z EFENDÄ°, HEKÄ°MBAÅžI

ABDÜLAZİZ EFENDİ, HEKİMBAŞI : (1736-1783) Türk hekimlik tarihinin önemli simalarından; edebiyatçı ve mûsıkîşinas

ABDÃœLAZÄ°Z EFENDÄ°, HEKÄ°MBAÅžI

ABDÜLAZÄ°Z EFENDÄ°, HEKÄ°MBAÅžI

(1736-1783)
Türk hekimlik tarihinin önemli simalarından; edebiyatçı ve mûsıkîÅŸinas. Ä°stanbul’da doÄŸdu (1736). Babası tarihçi Mehmed Subhi Efendi’ye nisbetle Subhizâde lakabıyla ÅŸöhret bulmuÅŸtur. Medrese öÄŸreniminin ardından çalışmalarını tıp sahasına yönlendirdi; saraya alınarak saray hekimleri arasına girdi. 1757’de müderris oldu ve bu vazifesini uzun süre devam ettirdi. GetirildiÄŸi hekimbaşılık görevinden bir yılı doldurmadan azledildi (1776). 1782’de Kudüs payesiyle Üsküdar mevleviyetine tayin edildi, ertesi yıl Ä°stanköy’de vefat etti. Arapça ve Farsça’nın yanı sıra Latince, Ä°talyanca ve Fransızca biliyordu. Özellikle tıp alanında yaptığı tercümelerle Batı’daki hekimlik çalışmalarını tanıttı. Herman Boarhaave’nin Aphorismi de Cognoscendis et Curandis Morbis in Usum Doctrinae Domesticae Digesti adlı eserini Kıtaâtü nekâve fî tercemeti kelimâtı Boerhâve; Ali b. Muhammed eÅŸ-Åžerif el-Bekri’nin astrolojiye dair Burhânü’l-kifâye’sini Terceme-i Burhânü’l kifâye ve Alâeddin AliÅŸah b. Kâsım el-Hârizmî’nin astrolojiye dair EÅŸcâr ü Esmâr’ını Terceme-i EÅŸcâr ü Esmâr adıyla tercüme etti; Türk hekimlik tarihinin önemli simaları arasında yer aldı. “Aziz” mahlası ile yazdığı Türkçe ve Farsça ÅŸiirlerinden meydana gelen mürettep divanı ve besteleriyle edebiyat ve mûsıkî sahasındaki kudretini ortaya koymuÅŸ, günümüze altı bestesinin notası ulaÅŸmıştır. Ä°çerisinde makam ve usul bilgilerinin de yer aldığı “Mecmûatü’l-letâif sandûkatü’l- maârif” adlı Güfte Mecmuasını kaleme aldı

(Ä°stanbul Üniversitesi Kütüphanesi, TY, nr.3866).

Kaynakça:

Osman Åževki [UludaÄŸ], BeÅŸbuçuk Asırlık Türk Tababet
Tarihi, Ä°stanbul 1341, s. 164-165, 178; Suphi Ezgi, Nazari-
Ameli Türk Mûsıkîsi, Ä°stanbul 1935-1940, II, 21-23; IV
122-123; Sadettin Nüzhet Ergun, Türk Åžairleri, Ä°stanbul, ts., II,
629-631; Veli Behçet KurdoÄŸlu, Åžair Tabibler, Ä°stanbul 1967, s.
224-227; Haydar Sanal, Mehter Mûsıkîsi, Ä°stanbul 1964, s. 39-
40, 43-44; AyÅŸegül Demirhan Erdemir - Nuri Özcan, “Abdülaziz
Efendi, Hekimbaşı”, DÄ°A, I, 190-191.
e46; NURÄ° ÖZCAN

üsküdarbelediyesi'nden alıntıdır.