grafiti çalışmaları

grafiti çalışmaları

grafiti çalışmaları

Graffiti, en temel anlamıyla, duvar yazıları ve resimler yoluyla kendini ifade eden bir görsel uygulamadır. Grafik sözcüÄŸü kökeninden türetilmiÅŸtir.
Graffiti, kimi çevrelerce bir sanat dalı olarak kabul edilirken, bir baÅŸka bakış açısı da, graffitiyi vandalizm olarak deÄŸerlendirmektedir.
Tarihçesi

Tarihsel olarak graffiti'nin oldukça eski bir geçmiÅŸe, maÄŸara duvarlarına çizilen ÅŸekiller nedenilye ilkçaÄŸ, 4. veya 5. yüzyıl dönemlerine dayandığı, Pompei'deki duvar yazılarının graffiti sayıldığı söylenebilir. Eski Mısır döneminde insanların geçtikleri yerlerdeki duvar ve kayalara bıraktıkları çeÅŸitli ÅŸekil ve yazılardan oluÅŸan mesajlar, graffitinin ilk adımları sayılsa da, günümüzdeki anlamıyla graffitinin ana çıkış noktası 1940'lı II. Dünya Savaşı günlerine denk gelmektedir. Almanya'yı DoÄŸu ve Batı ÅŸeklinde ikiye bölen Berlin Duvarı'nın her iki yanı protest kiÅŸilerce boyanarak, yazı ve sloganlarla bezendi. 1960'lı yıllarda ABD'de politik grupların görüÅŸlerini duyurmak için bu yöntemi tercih etmesi, gençlerden oluÅŸan sokak çetelerinin, kendi denetimleri altındaki alanları belirlemek için duvar yazılarını kullanmasına yol açtı. Ardından bağımsız bireyler graffitiyi geliÅŸtirdi. Sosyal içerikli iletiler dışında, bireysel seçimleri de yansıtmaya baÅŸlayan graffitiler giderek renklendi. 1970'lere gelinirken, bu görsel uygulama, ÅŸehir duvarlarından metro duvarlarına geçerken, New York'tan ABD'nin hemen hemen tümüne yayıldı.
GeliÅŸimi

Dünyanın çeÅŸitli ülkelerinde baÅŸta duvarlar olmak üzere uygun olan hemen hemen her zemin; graffitiler için uygun yer oluÅŸturuyor, sprey boya, fırça gibi çeÅŸitli araçlar devreye girerek, neredeyse beÄŸeni yarışması haline dönüÅŸtürüldü.Graffitinin genel olarak illegal (yasadışı) bir uygulama olması, bu konuda yasa eksiklikleri, tarihsel eserler, özel konutlar dahil, herhangi birçok yerin rastgele boyanarak graffiti zemini kabul edilip uygulama yapılması, graffitiye bakış açısının ağırlıklı vandalizm olarak kabul edilmesinde rol oynamış, uygulayanlar hakkında yasal iÅŸlemler yapılmıştır. Özellikle hip-hop kültürünün yaygınlaÅŸmasıyla modern ve asıl ÅŸu anki graffiti ortaya çıkmıştır. Graffitinin bugüne gelmesine kadar geçen süreçte, bu konuda Hugo Martinez, Bozo Texino, Taki 183 gibi isimlerin ünlenmesine yol açtı. Graffiti yapanların çok büyük bir çoÄŸunluÄŸu kimliklerini gizlemekte ve papo 184, junior 161, cay 161, stitch 171, barbara 62, TAKI 183 gibi takma isimler kullanmaktadırlar. Örnek olarak TAKI 183, 1969 - 1974 yılları arasında Washington ve Manhattan'da metro istasyonlarında büyük ün yapmıştır.
Graffiti, kendi geliÅŸimsel sürecini rekabet ortamının da teÅŸvikiyle hızlı yaÅŸamıştır. Bu geliÅŸim sonucunda "tag" adı verilen graffiti yazarları imzalarına semboller, ilgi çekici resimler eklenmeye baÅŸlamış. Bazıları sayısal simgeler, bazıları logo vb. ÅŸekiller kullanmıştır. Zamanla kullanılan harflerin boyutları büyümüÅŸ, harflerin içi desenlerle süslenmeye baÅŸlanmış, herkes kendi yazım tarzını belirlemiÅŸ ve kendine has renkleri kullanmış, hatta durum giderek kaligrafi sanatının bir yansımasına dönüÅŸmüÅŸtür.
Graffiti uygulayıcıları, kendilerini sokak ressamı olarak tanımlarlarken, çoÄŸu zaman iÅŸi gerektiren maliyetleri kendi ceplerinden ya da sosyal çevrelerini oluÅŸturan dernek, örgüt vb. topluluklardan karşılarlar. "Graffiti" adıyla müzik grupları, albümler vb. oluÅŸumlar gerçekleÅŸmiÅŸtir. Ä°ran gibi baskıcı yönetim altındaki ülkelerde bile görülen sanat; genellikle barış yanlısı, savaÅŸ karşıtı bir eÄŸilim çizmektedir
Günümüz graffitisi, hip hop kültürünün temel unsurlarından biri olmuÅŸ, kimliÄŸini açıklamaktan çekinmeyen, bu konuda yasal dernekler, sinema filmleri , bilgisayar oyunları, web siteleri, grafik bilgisayar programları vb. oluÅŸturanların temsilciliÄŸinde, çeÅŸitli iniÅŸ çıkışlarla varlığını sürdürmektedir.
Tüm dünyada graffiti 1980 sonrası zirve yıllarını yaÅŸamıştır. Bu süreçte ABD'nde toplumsal sorun haline geldiÄŸi bir dönem yaÅŸandığında, sprey boyalar, satıldığı yerlerde kilit altında tutulup, küçük yaÅŸtakilere satışı yapılmamıştır. 1980'li yıllaırn ikinci yarısının sonlarında düÅŸüÅŸ eÄŸilimi göstermiÅŸse de 1990'ların ortalarında yeniden yükselen bir grafik izler. 1980'li yıllarda Style Wars ve Wild Style adlı iki belgesel graffiti ve hip hop kültürünün geniÅŸ kitlelere yayılmasına olanak tanımıştır.[1]
Türkiye'de graffit

Almanya'daki Türklerin Almanlar tarafından dışlanması sonucu Türkler çeteleÅŸmiÅŸ, seslerini duyurmak için hiphop kültürüne yönelmiÅŸlerdir. Bununla birlikte graffiti sanatıyla tanışmışlardır. Gurbetçilerin Türkiye'ye gidip gelmesi, kiÅŸilerin arkadaÅŸ grubu gibi etkenlerden ötürü graffiti Türkiye'ye eriÅŸmiÅŸtir. Sprayin Türkiye'de ilk olarak komünistler tarafından kullanılmasından ötürü graffiti sanatçıları "komünist, anarÅŸist" hatta ve hatta "satanist" diye nitelendirilmiÅŸlerdir. Günümüzdeyse yurdumuzun batı kesimlerinde bu tür olaylar azalmıştır. Ä°stanbul, Ankara, Bursa, Adana ve Ä°zmir gibi metropol ÅŸehirlerin istinat duvarlarında, köprü kolonlarında ve ara sokaklarında sıkça graffitiye rastlayabilirsiniz