YENİ ÇEŞME CAMİİ

Ağa Camii ismiyle de anılan bu Cami, Ahmediye Meydanı'nın ortasına yakın bir yerde bulunuyordu. Bânisi, Kızlarağası Mehmet Ağa'dır.

YENİ ÇEŞME CAMİİ (MEHMET AĞA CAMİİ)

AÄŸa Camii ismiyle de anılan bu Cami, Ahmediye Meydanı'nın ortasına yakın bir yerde bulunuyordu. Bânisi, KızlaraÄŸası Mehmet AÄŸa'dır. Minberini de, yapımından yaklaşık 155 yıl sonra, Darü's- saâde AÄŸası Hacı BeÅŸir AÄŸa koyarak mescidi cami haline getirmiÅŸtir. 1159 (1746) tarihinde vefat eden sayısız hayır eserinin sahibi BeÅŸir AÄŸa, Eyüp Sultan Camii'nin ÅŸadırvan avlusuna açılan kapısının sol tarafındaki türbesine gömülmüÅŸtür. Mehmet AÄŸa, aslen HabeÅŸ'tir. Sultan III. Murat devrinde ve 1582 tarihinde darü's-saâde aÄŸası olmuÅŸtur. Kendisi ilk HabeÅŸ asıllı Harem AÄŸası'dır. Pek çok hayratı vardır. Bunlar arasında bu Yeni ÇeÅŸme Camii'nden baÅŸka, yine Üsküdar'da Atpazarı'nda, 'Kemerli veya Kemeraltı Camii' ve bu camiin yanında 998 (1589-90) tarihli çeÅŸmesi ile Tabaklar Mescidi Sokağı'nda 1587 tarihli bir çeÅŸmesi vardır.

Ayrıca, Yeni ÇeÅŸme Camii yanında bir baÅŸka çeÅŸmesi bulunuyordu. Bu çeÅŸme 995 (1587)'de yapıldığına göre, mabet de bu sırada yapılmış olmalıdır. Mehmet AÄŸa, bu eserlerinin giderlerini karşılamak amacıyla Üsküdar'da Dutlu Kahve civarında, halkın 'KızlaraÄŸası Fırını' dediÄŸi bir fırın ile bu fırının yanında bir sıra tonoz damlı dükkânlar yaptırmıştır. Bu fırın ve dükkânlar Toptaşı Bulvarı yapılırken 1965 tarihinde yıktırılmıştır. AÄŸanın Ä°stanbul'da da eserleri vardır. Fatih ÇarÅŸambası'nda camii, çeÅŸmesi, büyük çifte hamamı, medresesi ve tekkesi; Divanyolu'nda bugün Çocuk Esirgeme Kurumu'nca kütüphane yapılan medresesi, mektebi ve sebili; Çarşıkapı'da Makasçılar'da ve Parmakkapı'da iki sebili daha vardır. Mehmet AÄŸa bunlardan baÅŸka, Tuna nehri üzerindeki Ä°smail Geçidi'nde bir kale ve etrafına bir köy yaptırmıştır. Mehmet AÄŸa, 999 Rebiülâhirinde (Åžubat 1591) idam edilerek ÇarÅŸamba'da, camiinin yanındaki türbesine gömülmüÅŸtür. ÇarÅŸamba'daki külliye, Mimar Davut AÄŸa tarafından yapıldığına göre, bu camiin de Davut AÄŸa tarafından yapıldığı sanılmaktadır. Davut AÄŸa, itikatsızlık töhmeti ile 1008 (1599) tarihinde Vefa Meydanı'nda idam edilmiÅŸtir. Kesme taÅŸtan yapılmış olan Yeni ÇeÅŸme Camii, 1935 tarihinde yol geniÅŸletilirken yıktırılmıştır. Bu camiin mahallesi yoktur. Bu mabedin oldukça geniÅŸ bir mezarlığı vardı.

Åžimdi yerinde, PTT binaları ile bir çok dükkân ve apartman bulunmaktadır. Hazîre, Ahmediye Meydanı, Halk Caddesi'nin saÄŸ tarafı ve bir kısmı, Türbe Kapısı Sokağı ve Açık Türbe Sokağı'nın sol tarafı ile çevrili alanı kaplıyordu. Gizlice Dede'nin açık türbesi de bu hazîrenin kenarında bulunuyordu. Hazîrenin orta yerine, Gizlice Dede kabrinin arkasına ve biraz ilerisine sonradan bir tekke binası yapılmıştır. Bu dergâhın yeri hâlâ arsa halindedir. Mezarlık, 1935 tarihinde cami ile beraber kaldırılmıştır. Hazîrenin son kalıntıları, Halil PaÅŸa Türbesi karşısında, 1965 tarihlerinde duruyordu. Bu tarihte bir apartman inÅŸaatı sırasında kaldırılmıştır.